Ostatnio na ulicach miast coraz częściej obserwuje się pojazdy przypominające rower, który został nieco zmodyfikowany. Na pierwszy rzut oka jest to zupełna dekonstrukcja tradycyjnego jednośladu, gdyż wszystko w nich jest pozamieniane miejscami. Najbardziej jednak da się zauważyć, że kierowca przyjmuje tutaj pozycję pomiędzy siedzącą, a leżącą. Z punktu widzenia potencjalnego użytkownika jest to naprawdę wygodna postawa z możliwością oparcia pleców i uniknięcia przeciążenia kręgosłupa.
Na początku warto przybliżyć samo pojęcie roweru poziomego. Przede wszystkim jest to rower, na którym kierujący przybiera pozycję półleżącą lub leżącą. Z uwagi na charakterystyczną konstrukcję, rowery te uważa się za znaczniej ergonomiczne od klasycznych dwuśladów. Jest to spowodowane zmniejszeniem oporu powietrza, a także redukcji strat energii na pionowy ruch kolarza. Z tego względu jazda na rowerze poziomym jest efektywniejsza energetycznie, ponieważ przy tym samym wysiłku można pokonać dłuższy dystans. Dodatkowo pokonywane prędkości są wyższe niż na rowerach klasycznych. Historia roweru poziomego sięga 1878 roku. Wówczas Josef Erlach otrzymał austriacki przywilej ulepszenia ramy i kół dla welocypedu i innych pojazdów na obszar państw cesarsko-królewskich. Dotyczyło to dwu i trójkołowca poziomego z kierowcą jadącym w wyprostowanej pozycji. W późniejszych latach wynalazcy innych narodowości udoskonalali patent. Z kolei w 1914 roku Peugeot wyprodukował pierwszy seryjny rower poziomy, długi, ze sterowaniem pośrednim na górze. W 1936 roku George Mochet rozpoczął na podstawie modelu sportowego produkcję roweru turystycznego z kołami 20″, regulowanym oparciem, umiejscowioną na górze kierownicą z przegubem Kardana. Pojazd wyglądał bardzo nowocześnie jak na owe czasy. Przez całe stulecie ulepszano konstrukcje i wdrażano nowe pomysły. We wrześniu 2001 roku odbył się pierwszy krakowski zlot rowerów poziomych.
Oferta rowerów poziomych jest porównywalna do rowerów tradycyjnych. Rowery poziome występują w wielu formach nie tylko, jako klasyczne dwuślady. Wyróżnia się w tej kategorii również rowery trójkołowe lub czterokołowe. Są one wykorzystywane, jako rowery użytkowe, do których należą riksze oraz rowery towarowe. Ich budowa sprawia, że pozioma pozycja rowerzysty pozwala udźwignąć większą masę. Natomiast dodatkowe koło umożliwia lepsze rozłożenie ciężaru, a także zwiększyć ładowność.
Ponadto trójkołowe rowery poziome służą do jazdy codziennej. Spotkać je można w kilku formach.
- Tadpole, czyli trójkołowiec z dwoma kołami z przodu i jednym z tyłu.
- Delta trike prezentuje trójkołowiec z jednym kołem z przodu i dwoma z tyłu.
- Leaning trike to trójkołowiec z możliwością pochylania się przy wchodzeniu w zakręty.
Trójkołowce zazwyczaj są wykorzystywane do turystyki, ale występują również modele służące do wykonywania akrobacji oraz trików.
Wśród rowerów poziomych występują również obudowane pojazdy, które są nazywane velomobilami bądź velocarami. Stworzono je do szybkiego poruszania się na długich dystansach. Rowery tego typu są cięższe, ale ten mankament rekompensuje ich aerodynamika. Zabudowana konstrukcja zmniejsza opory powietrza. W konsekwencji są one bardzo szybkie. Na prostym fragmencie drogi osiągają prędkość od 50 do 60 km/h, co więcej mogą długo ją utrzymywać. Obudowa chroni przed wpływem warunków atmosferycznych, a także pozwala cieszyć się z mocowaniem urządzeń stosowanych w samochodzie, do których należą radio lub GPS. Ze względu na przeznaczenie roweru wyróżniamy osłony częściowe lub całościowe, które są wykonane z kompozytów, tkanin oraz innych materiałów.
Skupiając się na konstrukcji roweru poziomego na początku warto przyjrzeć się ramie. Do jej budowy używa się materiałów, które są spotykane w tradycyjnych dwuśladach. Wyróżniamy tutaj rowery ze stali, aluminium, tytanu, drewna oraz kompozytów wykonywanych różnymi sposobami. Ze względu na niskie ulokowanie kierowcy znajdują się w nich także elementy amortyzujące, aby zabezpieczyć go przed bezpośrednimi wstrząsami.
Budowa dwukołowego roweru poziomego dzieli się na kilka konstrukcji, wśród których wyróżnia się:
- – SWB – short wheel base. Elementem charakterystycznym dla niej jest korba znacznie wysunięta przed koło przednie. Są to rowery o małym rozstawie osi, w których pedały znajdują się przed przednim kołem na specjalnym wysięgniku.
- LWB – long wheel base. Tutaj z kolei przednie koło znajduje się znacznie z przodu. Natomiast korba usytuowana jest z tyłu. Należą do niej rowery o dużym rozstawie osi, które posiadają pedały pomiędzy przednim kołem, a siedzeniem rowerzysty.
- CLWB – compact long wheel base to rozwiązanie, które posiada korbę nad przednim kołem lub lekko za nim. Ta konstrukcja zmniejsza całkowitą długość roweru.
Dodatkowo rowery poziome napędzane są różnymi mechanizmami. FWD (Front Wheel Drive), czyli napęd na przednie koło (lub koła) oraz RWD (Rear Wheel Drive), w których napęd jest na tylne koło (lub koła).
Ponadto kierownica w rowerze poziomym może znajdować się:
- nad siedzeniem (ASS – above seat steering), co z kolei jest bardzo przydatne przy nauce jazdy na rowerze poziomym. Kierownica znajduje się na wysokości ramion. Dodatkowo można ją regulować.
- pod siedzeniem (USS – under seat steering), co jest korzystne na długie dystanse ze względu na wygodę. Dlatego często występuje w rowerach turystycznych oraz miejskich.
Można również poruszać się przez zastosowanie mechanizmów:
- RWS (Rear Wheel Stering), czyli kierowanie tylnym kołem (lub kołami).
- FWS (Front Wheel Stering) – kierowanie przodem.
- MBB (moving bottom bracket), w którym rama jest centralnie skrętna. Wyróżniamy tutaj modele pozbawione kierownicy, gdzie sterowanie odbywa się za pomocą nóg.
Rowery poziome potrafią osiągać ogromne prędkości. Z tego powodu jednym z najszybszych zamienników roweru szosowego jest dwukołowy rower poziomy z obudową aerodynamiczną. Pojazdy tej kategorii stanowią najszybsze na świecie mechanizmy napędzane jedynie siłą ludzkich mięśni. W testach na płaskiej nawierzchni przekraczają prędkość 100 km/h. Jednakże Międzynarodowa Unia Kolarska zakazała uczestnictwa tych pojazdów w wyścigach. Odbywają się zawody miłośników, na których są stanowione nowe rekordy prędkości w jeździe na ?poziomkach?
Wśród wyścigowych rowerów poziomych spotkamy:
- Low Racer, czyli niski rower wyścigowy, w którym fotel ma mocno pochylone oparcie, zamocowane poniżej 30cm nad ziemią. Tego typu pojazd jest również bardzo amortyzowany.
- High Racer to z kolei wysoki rower wyścigowy z fotelem o mocno pochylonym oparciu zamocowanym powyżej 50 – 60cm nad ziemią.
Podsumowując rower poziomy cieszy się obecnie sporą popularnością. Zanim jednak podejmiemy kroki w kierunku zakupu warto przeanalizować kilka wad i zalet tego pojazdu. Do zalet zaliczymy: wygodną pozycję rowerzysty, która zmniejsza przeciążenie kręgosłupa; przewóz ciężkich ładunków; osiąganie dużych prędkości dzięki opływowym kształtom. Natomiast wśród wad znajdziemy: wyższą cenę; słabą widoczność w ruchu drogowym; gabaryty oraz miejsce na drodze, słabsza zwrotność niż w rowerze klasycznym, narażenie ciała na bezpośrednie niebezpieczeństwo w wyniku niskiego usytuowania. W sumie w użytkowaniu każdego pojazdu pojawia się ryzyko. Należy jednak zachować rozsądek podczas korzystania. Osobiście podoba mi się, że rower ten może być również napędzany siłą rąk. Co jest ważne, gdy chcemy dać odpocząć naszym nogom. Jednakże możliwe jest to wówczas, kiedy korba znajduje się na wysokości naszych ramion.
