Oś suportu – rodzaje wkładów

Suport rowerowy stanowi element układu napędowego roweru. Określa się go, jako ułożyskowany wałek, który jest wkręcany do tulei. Do suportu mocuje się korby oraz zestaw przednich koron, które standardowo nazywa się zębatkami. Suportem określa się też samą tuleję, w którą wkręca się wałek suportowy. Wyróżniamy kilka rodzajów suportów, które wynikają przede wszystkim z różnic w budowie. Suporty rozbieralne (klasyczne). W najprostszym wariancie suport składa się z:

• krótkiego wałka,
• dwóch łożysk kulkowych umieszczonych blisko obu końców mufy suportowej ramy i dwóch misek
• nakrętek, z których jedna (zazwyczaj lewa) jest skontrowana cienkim pierścieniem.

Suporty klasyczne można regulować lub całkowicie rozebrać, aby usunąć brud i ponownie nasmarować łożyska. Tanie suporty klasyczne są całkowicie pozbawione uszczelnień. Natomiast w lepszych można znaleźć uszczelki kontaktowe. Pakiety ( tzw. kompakty). Obecnie suporty rozbieralne powoli znikają i zamiast nich stosuje się zamknięte pakiety suportowe. Pakiet taki składa się z wałka (osi), zestawu łożysk oraz obudowy. Pakiety są zazwyczaj nierozbieralne i wkręca się je w tuleję w całości. Ponadto nie wymagają pierścieni kontrujących. W większości tego rodzaju pakietów, szczególnie produkcji firmy Shimano, znajdują się specjalnie projektowane zestawy łożysk kulkowych (w najdroższych Dura-Ace oraz XTR także igiełkowych). Gwarantują one dużą trwałość, niską masę oraz znikome opory toczenia. Większość kompaktów posiada uszczelki kontaktowe. Dodatkowo w najlepszych stosuje się uszczelnienia labiryntowe. Istnieją również pakiety częściowo rozbieralne. Opierają się one na zwykłych łożyskach maszynowych. Ich atutem jest możliwość wymiany łożysk. Natomiast wadą większa masa i gorsze uszczelnienie. Na początku wszystkie osie tego typu były zakończone połączeniem na kwadrat. Wraz z rozwojem zaczęto prowadzić badania nad sztywnością oraz efektywnością. Wówczas powstał wielowypust. Dzięki niemu można było zwiększyć średnicę łożysk oraz osi. Pojawiły się również drążone osie. Funkcjonują dwa główne typy wielowypustów:
Octalink ? to patent firmy Shimano. W korbach z wyższych grup występuje Octalink V2, a w niższych V1. Należy zwracać uwagę, aby nie pomylić ich, ponieważ nie są ze sobą kompatybilne. Wbicie na siłę suportu w korbę spowoduje jej nieodwracalne uszkodzenie. Shimano posiada wyłączność na Octalink, przez co suporty i korby pasujące pod ten standard produkuje samo.
ISIS stanowi rozwiązanie wielowypustu w połączeniu korby i osi. Zostało stworzone w wyniku tego, że Shimano nie sprzedało swojego patentu innym markom. System jest używany przez wiele firm, do których należą: Truvativ, Dartmor, Accent, Race Face, FSA.

Systemy zintegrowane. W najwyższych grupach osprzętu obserwuje się zmianę systemów suportowych na zintegrowane. W takim systemie oś ma powiększoną średnicę, jest wydrążona i zintegrowana z prawą bądź też lewą korbą mechanizmu korbowego, zdarzają się również same wkłady suportowe. Zespoły łożysk znajdują się na zewnątrz mufy suportowej, co daje zwiększoną sztywność całego układu. Przykładem takiego systemu jest Shimano Hollowtech II, GXP, PressFit, PressFit30. W celu zniwelowania wrażliwości suportów tego typu na zabrudzenie i zwiększenie ich wytrzymałości, uproszczeniem systemu jest standard nazwany BB30. Rozwiązanie to sprowadza się do umieszczenia łożysk bezpośrednio w samej ramie oraz zwiększenia średnicy osi do 30mm. Sposób ten dąży do sztywności i lekkości układu.

Suporty jednoczęściowe to rozwiązanie podstawowe i przeznaczone dla rowerów o nieskomplikowanej konstrukcji, jak np. składaki. W tego typu pojazdach oś suportu oraz obie korby są wykonane z jednego kawałka metalu. Najczęściej z odpowiednio wygiętego grubego pręta stalowego. Przeważnie ich cena jest niska. Tego rodzaju rozwiązanie występuje w rowerach BMX. Oś jest połączona z prawym ramieniem korby, a lewe ramię montowane za pomocą klina wbijanego w specjalny otwór. Podobną konstrukcję mają mechanizmy stosowane w BMX-ach.
Patrząc z praktycznej strony warto oprzeć się na przykładach osi suportu i ich zastosowaniu. W systemie Hollowtech II używane są 24-milimetrowe osie i łożyska. Producent Shimano po uwzględnieniu wszystkich czynników i wykonaniu odpowiednich testów podjął decyzję o zastosowaniu osi i łożysk o średnicy 24 mm. Występuje tutaj większa swoboda w projektowaniu ramy dzięki szerszemu korpusowi osi suportu oraz możliwość zbudowania ramy o lepszej sztywności. Drążona oś pozwala zapewnić wysoką sztywność. Stożkowane wypusty gwarantują trwałe, stabilne połączenie osi suportu, a także ramienia korby. Wszystkie czynniki pozwoliły na optymalne połączenie wydajności obrotowej, sztywności, siły, uszczelnienia i masy.
We wciskanej osi suportu używane są osie i łożyska o średnicy 24 mm. Pozwala to na zapewnienie optymalnego połączenia wydajności obrotowej, sztywności, siły, uszczelnienia i masy także w tego rodzaju osi suportu.

Wkłady suportu w najniższych cenach

W OCTALINK 8-wypustowy element łączący oś suportu i ramię korby daje lepsze zazębienie i przenoszenie siły. Wypusty osi suportu OCTALINK nie powodują deformacji ramienia korby. Dzięki temu można łatwo wyjąć korbę bez stosowania nadmiernej siły, co w konsekwencji znacznie ułatwia konserwację tej części.
W zależności od kategorii roweru firma Shimano poleca odpowiednie do nich typy osi suportów. W przypadku rowerów szosowych są to:

• oś suportu mocowana na wcisk,
• 2-elementowy & Hollowtech II,
• OCTALINK,
• Kwadrat.

W rowerach MTB oraz miejskich:

• PRESS-FIT,
• 2-elementowy & Hollowtech II,
• OCTALINK,
• Kwadrat.

Oś suportu w systemie Press Fit polega na umieszczania większych oraz szerzej rozstawionych łożysk. Ma to zapewnić większą sztywność i trwałość tych pakietów. Ponadto lokalizowanie łożysk w ramie o szerokości 92 mm pozwala uzyskać również większą powierzchnię styku dolnej rury z mufą, co przekłada się także na sztywność. Jeśli chodzi o kompatybilność to suporty Press Fit współdziałają ze wszystkimi korbami przystosowanymi do montażu z suportem o łożyskach umieszczonych na zewnątrz ramy. Podczas zakupu trzeba zwrócić uwagę, na szerokość mufy PF, średnicę oraz markę korby.Suporty PF mogą nie pasować pomiędzy wyrobami innych firm. W przypadku suportów Shimano, Fsa (Megaaxo) oraz RF można stosować je zamiennie. Natomiast
suporty marki Sram działają tylko z korbami produkowanymi przez tą firmę.

Przy zakupie suportu należy zwrócić uwagę na:

• zgodność zakończeń wałka z posiadanymi korbami,
• odpowiednią długość wałka, która powinna być dobrana do korby oraz geometrii ramy.W konsekwencji przy zbyt długiej lub krótkiej długości wałka nie można odpowiednio wyregulować przerzutki z powodu niewłaściwej linii łańcucha.
  Producenci korb podają odpowiednie długości w instrukcjach obsługi. Dlatego właściwa średnica i typ gwintu zewnętrznego muszą być kompatybilne ze średnicą i typem gwintu, który występuje wewnątrz tulei suportowej. W innym wypadku nie da się go wkręcić.